Języki całego świata można przyporządkować do określonych grup językowych. W Europie największe to języki słowiańskie, germańskie i romańskie. Język polski należy do języków słowiańskich, dlatego dużo łatwiej jest nam opanować inny język należący do tej samej grupy.

Język niemiecki zaliczany jest do grupy języków germańskich, podobnie jak język duński, norweski, szwedzki czy islandzki. Gramatyka niemiecka jest logiczna i spójna, dlatego opanowanie jej podstawowych zasad z reguły nie przysparza poważniejszych problemów. Skuteczna nauka niemieckiego wymaga jednak dużego zdyscyplinowania.

W tym artykule przedstawimy kilka różnic między gramatyką polską i niemiecką. Temat jest obszerny, więc zwrócimy uwagę tylko na najważniejsze zagadnienia. Jeżeli chcesz rozpocząć naukę języka niemieckiego lub wejść na wyższy poziom, to zachęcamy do zapoznania się z ofertą naszych kursów stacjonarnych i online. Proponujemy również kursy specjalistyczne i uzupełniające takie jak gramatyczny lub fonetyczny.

Der, die, das… – rodzajniki w języku niemieckim

W języku polskim nie mamy rodzajników i dlatego w nauce gramatyki niemieckiej rodzajniki sprawiają duże trudności i są wyzwaniem. W naszym języku każdy rzeczownik ma określony rodzaj gramatyczny. Natomiast w języku niemieckim o tym, czy rzeczownik jest rodzaju żeńskiego, męskiego czy nijakiego informuje rodzajnik. Mamy rodzajniki określone: der, die, das dla liczby pojedynczej i die dla liczby mnogiej, a także rodzajniki nieokreślone: ein, eine ein tylko dla liczby pojedynczej.

Często rodzaje w języku polskim nie pokrywają się z rodzajami w języku niemieckim i stąd rodzą się trudności. Przykładem może być słowo „mleko”. W języku polskim jest rodzaju nijakiego, a w niemieckim die Milch, to rodzaj żeński. Innym przykładem jest rzeczownik dziewczyna, który po niemiecku brzmi das Mädchen i jest rodzaju nijakiego. Jak widzisz opieranie się na intuicji i doświadczeniu z własnego języka, może być zawodne. Czy wszystkich rzeczowników z rodzajnikami trzeba uczyć się na pamięć? Nie. Jest wiele reguł, które ułatwiają opanowanie tego zagadnienia.

Rodzajnik der (rodzaj męski) mają zawsze:

• nazwy pór dnia (wyjątek noc — die Nacht), roku, miesięcy, dni tygodnia i strony świata
• nazwy ludzi i zawodów wykonywanych przez mężczyzn: der Arzt, der Onkel
• rzeczowniki zakończone na -smus, -ig, -ing, -er, -or (wyjątek das Labor – laboratorium)
• rzeczowniki oznaczające nazwy marek samochodów

Rodzajnik die (rodzaj żeński) mają zawsze:

• rzeczowniki nazywające istoty żeńskie (wyjątki das Weib – baba, das Mädchen – dziewczyna, das Fräulein – panna)
• większość kwiatów, owoców i drzew
• nazwy zawodów pierwotnie wykonywanych przez kobiety
• rzeczowniki zakończone na: -ei, -heit, -keit, -schaft, -ung, -in (wyjątki to: das Allerei — rozmaitości, der Papagei — papuga).

Rodzajnik das (rodzaj nijaki) mają zawsze:

• rzeczowniki oznaczające osoby i osobniki młode (das Kind – dziecko)
• rzeczowniki zakończone na -chen, -lein, które są zdrobnieniami
• rzeczowniki utworzone od bezokoliczników z końcówką -en
• większość nazw metali (wyjątki to der Stahl — stal i die Bronze — brąz)

Wymienione wyżej reguły nie zamykają szerokiego zbioru zasad związanych z rodzajnikami w języku niemieckim.

Gramatyka niemiecka — jeszcze słów kilka o rzeczownikach

Dopasowanie odpowiedniego rodzajnika do rzeczownika to nie jedyny problem osób uczących się języka niemieckiego. Gramatyka niemiecka ma jeszcze jedną niespodziankę. W niemieckim rzeczowniki się nie odmieniają, tak jak to jest w języku polskim. Niezależnie od przypadku rzeczownik ma zawsze taką samą formę (wyjątek to rzeczowniki z końcówkami -s lub -es w Genitivie i -n w liczbie mnogiej Dativu).

Gramatyka języka niemieckiego wyróżnia cztery przypadki: Nomminativ (Kto? Co?), Genitiv (Kogo? Czego?), Dativ (Komu? Czemu?) Akkusativ (Kogo? Co?). Aby poprawnie określić przypadek, odmienia się rodzajnik.

Kolejnym problemem może być właściwe użycie rodzajnika określonego i nieokreślonego. Ten drugi pokazuje coś relatywnego i używając go w zdaniu, nie mamy na myśli konkretnej rzeczy. Przeciwnie rodzajnik określony. Używamy go, gdy mówimy lub piszemy o konkretnym przedmiocie.

Jedną z najłatwiejszych reguł do zapamiętania związaną z rzeczownikami jest ich pisownia. W języku polskim wielką literą pisze się tylko nazwy własne, nazwy geograficzne oraz pierwszy wyraz w zdaniu. W języku niemieckim zaś wszystkie rzeczowniki pisze się zawsze wielką literą.

Gramatyka języka niemieckiego — czasowniki

W nauce języka niemieckiego często dużym problemem jest odmiana czasowników. Czasowniki regularne odmieniają się według określonego schematu i reguły. Inaczej jest z czasownikami nieregularnymi. Ich odmiany trzeba się nauczyć na pamięć. Nie jest ich dużo, bo około dwustu, ale warto je znać, bo są często używane. Znajdziemy również czasowniki mieszane, które mają cechy czasowników regularnych i nieregularnych. Tu też warto zapoznać się z regułami odmiany.

Gramatyka niemiecka — szyk zdania

Szyk zdania to odpowiednia kolejność poszczególnych słów w zdaniu. W języku niemieckim znajdziemy kilka reguł, których próżno szukać w polskim. Zdania w języku niemieckim dzielimy na pojedyncze (einfache Sätze) i złożone (zusammengesetzte Sätze).

Do poprawnego zbudowania zdania po niemiecku trzeba znać kilka reguł. Na pierwszym miejscu jest zasada dotycząca kolejności wyrazów w zdaniu (szyku zdania). W typowym zdaniu oznajmującym na pierwszym miejscu stoi osoba (podmiot), następnie czasownik (orzeczenie), a potem reszta zdania.

W gramatyce niemieckiej wyróżniamy trzy rodzaje szyku zdania: prosty, przestawny i końcowy. W szyku prostym na pierwszym miejscu jest podmiot (osoba), a na drugim orzeczenie (czasownik). Szyk przestawny to odwrotność szyku prostego, czyli najpierw stawiamy orzeczenie, a następnie podmiot. Szyk końcowy oznacza, że czasownik stoi na końcu zdania. O tym, jaki szyk należy zastosować, decyduje na przykład użyty w zdaniu spójnik. Większość spójników wymaga stawiania czasownika na ostatnim miejsce w zdaniu. Do takich spójników należą na przykład: dass (że), damit (żeby), so dass (więc), obwohl (chociaż), wenn (jeżeli) etc.

Gramatyka niemiecka to temat bardzo obszerny. Różnic między polską a niemiecką gramatyką jest wiele, a ten artykuł jest zaledwie wierzchołkiem góry. Zachęcamy do nieustannej pracy nad językiem, która ułatwi komunikację i pomoże osiągnąć nowe cele.

W naszej szkole podchodzimy do nauki języka kompleksowo. Podczas kursów poznasz zasady gramatyczne, jak również nauczysz się posługiwać językiem w praktyce. U nas możesz poznać wszystkie poziomy języka niemieckiego.