Strona bierna w języku niemieckim używana jest znacznie częściej niż w języku polskim, dlatego warto wiedzieć, jak używać jej prawidłowo. Ten ważny element gramatyki niemieckiej, którego uczymy się zazwyczaj już na poziomie A2-B1, nie jest jednym z czasów, a raczej formą, która może być stosowana w czasie teraźniejszym, przeszłym lub przyszłym. Czym dokładnie jest strona bierna w j. niemieckim i jak w szybki sposób się jej nauczyć?
Czym jest strona bierna w niemieckim i do czego jest nam potrzebna?
Strona bierna w j. niemieckim (Passiv) jest drugim zagadnieniem gramatycznym, obok niemieckich przypadków, które na pierwszy rzut oka wydaje się niemożliwe do opanowania. Jeżeli jednak zastosujemy metodę małych kroków i będziemy próbowali stopniowo przyswajać kolejne informacje, prędzej czy później uda nam się zrozumieć to, co początkowo sprawiało duży problem.
Na początek jednak odpowiedzmy sobie na pytanie, czym tak naprawdę jest strona bierna w niemieckim? Takiej formy używa się głównie wtedy, gdy chcemy podkreślić, że pewna czynność jest wykonywana lub została dokonana, np. „książka jest czytana przez Alę” (Das Buch wird von Ala gelesen). Jak widać na tym przykładzie, w stronie biernej ważna jest sama czynność, a nie osoba, która ją wykonuje. W związku z tym, w zdaniach w stronie biernej często pomija się osobę, której dotyczy dana czynność, np. „w kuchni się gotuje” (In der Küche wird gekocht).
Jak tworzyć stronę bierną w niemieckim?
Strona bierna wykorzystywana jest przede wszystkim w czasie teraźniejszym (Präsens) oraz przeszłym (Präteritum) – w obu sytuacjach wygląda ona niemal identycznie:
– strona bierna w czasie teraźniejszym: stosuje się tu 2 czasowniki, a mianowicie odmieniony przez rodzaje czasownik „werden” oraz Partizip II, czyli formę czasownika wzbogaconą o przedrostek „ge-”, np. gegessen, gemacht. Co ważne, Partizip II, zawsze występuje w czasie Perfekt i jest umieszczany na końcu zdania;
– strona bierna w czasie przeszłym: w tym przypadku również wykorzystujemy czasownik „werden” oraz Partizip II, z tym wyjątkiem, że czasownik występuje w czasie przeszłym, czyli przyjmuje formę „wurden”.
Warto zwrócić również uwagę na sytuację, w której podmiotem w zdaniu jest „man” – wówczas jego funkcję w stronie biernej przejmuje „es”, np.:
– Man spricht hier Deutsch. -> Es wird hier Deutsch gesprochen. (Tutaj nie mówi się po niemiecku).
Warto zaznaczyć, że „es” w stronie biernej stoi zawsze na początku zdania. Jeżeli jednak na pierwszym miejscu pojawia się inny wyraz niż „es”, wtedy nie używa się go wcale, np.:
– Man isst hier nicht. -> Es wird hier nicht gegessen. / Hier wind nich gegessen. (Tutaj się nie je).
Czym różni się Vorgangspassiv od Zustandspassiv?
Kolejną kwestią dotyczącą strony biernej w j. niemieckim jest to, że część zdań koncentruje się na czynnościach (Vorgangspassiv), a część na efektech (Zustandspassiv). Zobacz, jak to wygląda w praktyce:
– Vorgangspassiv: Die Tür wird aufgemacht (drzwi są otwierane);
– Zustandspassiv: Die Tür ist aufgemacht (drzwi są otwarte). W tej formie zamiast czasownika „werden” odmienia się czasownik „sein”.
Strona bierna w niemieckim – przykłady
Strona bierna w języku niemieckim jest używana dosyć często, co widać głównie na przykładzie różnego rodzaju dokumentów i pism urzędowych. Poniżej przedstawiamy kilka przykładowych zdań w stronie biernej, które możesz wykorzystać w codziennych konwersacjach:
– Der Verletzte wird gerade operiert. (Ranny jest właśnie operowany);
– Der Laden wird um 8 Uhr geschlossen. (Sklep zostanie zamknięty o 8);
– Das Auto wird noch heute repariert. (Samochód będzie naprawiony jeszcze dzisiaj).